Oude blogs op volgorde van datum
'Waarin de vrijheid van ieder van ons, ook die van de ander is' (Toespraak Dodenherdenking 4 mei 2016)
Tekst: Kabinet van de burgemeester van Utrecht
Bijgewerkt door Judith Tielen; uitgesproken bij het oorlogsmonument, Willem de Zwijgerplantsoen, Tuindorp
Op 1 september 1939,
Meer dan 76 jaar geleden,
begon de Tweede Wereldoorlog.
Vandaag herdenken we in Nederland
de mensen die in die oorlog zijn gevallen.
~~Onvoorstelbaar veel zijn dat er.
De Tweede Wereldoorlog
was nog verwoestender
dan oorlogen toch al zijn.
Het was de eerste oorlog in de geschiedenis
die meer levens van burgers eiste dan van militairen.
Een oorlog met de immens droevige dimensie
van terreur, vervolging, deportatie,
concentratiekampen en massamoord.
Waarbij alle beschaving
in rook leek te zijn opgegaan.
Toen de Tweede Wereldoorlog zes jaar later,
op 15 augustus 1945, ten einde was,
overheerste de opluchting.
Konden de geallieerde landen trots zijn
en dankbaar
voor hun zwaarbevochten overwinning.
Maar het zijn vooral andere gevoelens
waarmee wij,
ook zoveel jaren later nog,
op deze oorlog terugkijken.
Natuurlijk ook trots en dankbaar jegens al die mensen
die in verzet hadden durven komen.
Maar verder vooral met verbijstering,
verontwaardiging en woede.
En met verdriet
om zoveel verwoeste mensenlevens.
Toen en ook nog lang daarna.
Woede, verdriet en schaamte
over het effect
dat de nazi’s en hun bondgenoten konden bereiken;
de doordachte vervolgingen
en massale vernietiging van groepen mensen:
joden, sinti, homoseksuelen, gehandicapten,
communisten, verzetsmensen, vrijmetselaars, jehova's getuigen,
Polen, Russen.
…
Aan de gruwelijke barbarij hier in onze stad
herinnert, naast de monumenten in de wijken,
ook het Joods monument,
op 29 oktober vorig jaar onthuld.
Het herinnert ons
aan de meer dan 1200 Utrechtse joden uit ons midden,
die vanaf het Maliebaanstation
naar het oosten zijn gedeporteerd
en nooit meer terugkeerden.
…
Nu zijn we generaties verder.
Generaties die er in zijn geslaagd
de vrijheid en vrede in het westen van Europa te bewaren.
Toch zijn niet alleen de verbijstering, het verdriet en de woede gebleven,
Ook de schaamte.
Op een dag als deze, stellen we ons
de ongemakkelijke vraag:
Hoe kon het gebeuren?
Waarom hebben niet méér mensen
zich teweer gesteld tegen dit onvoorstelbare,
dat werkelijkheid werd?
En: is het mogelijk dat het nogmaals gebeurt?
De herdenking
van de doden van de Tweede Wereldoorlog
richt zich daarmee niet alleen op het verre verleden,
maar ook nu, hier op onszelf
en op de wereld van nu.
Op een dag als deze, stellen we ons de vraag:
hoeveel moeite doen wij er NU voor
om op te komen
Voor vrijheid EN verdraagzaamheid.
Voor vrijmoedigheid EN zelfbeheersing.
Voor nemen EN geven.
Voor een vrijheid voor ieder van ons
die ook de vrijheid van een ander is.
Ook als die ander
een andere huidskleur,
een ander geloof,
een andere geaardheid,
andere overtuigingen,
andere gewoonten heeft.
Vanavond herdenken we alle Nederlanders
die in en door de Tweede Wereldoorlog
hun einde vonden.
De Nederlandse joden, sinti, homoseksuelen,
communisten, gehandicapten,
vrijmetselaars en jehova's getuigen
die stierven in concentratiekampen.
Vanavond herdenken we de verzetsstrijders
en gijzelaars
die zijn gefusilleerd
De slachtoffers van de hongerwinter.
Vanavond herdenken we
de militairen die sneuvelden
tijdens EN ook na de Tweede Wereldoorlog.
En de burgers die sneuvelden
door militaire handelingen.
Vanavond herdenken we
de ongekende schaal, intensiteit en wreedheid
van de nazi-aanslagen
op mensen, groepen mensen,
zelfs hele gemeenschappen uit ons midden.
Een intensiteit en wreedheid
die nooit eerder was vertoond,
die letterlijk on-voorstelbaar was en is,
die woorden van schuld,
van spijt en van berouw
jammerlijk tekort doen schieten.
Vanavond beseffen we
dat we nog steeds,
en misschien wel meer dan ooit,
in onze eigen samenleving
de verantwoordelijkheid hebben ervoor te zorgen
dat dit niet nog eens, nee nooit meer gebeurt.
Dat dit kwaad niet en nooit niet binnendringt
in ONZE samenleving.
Maar dat ONZE samenleving
een samenleving is
Vol van vrijheid EN verdraagzaamheid.
Waarin de vrijheid voor ieder van ons
ook de vrijheid van de ander is.
…
Voor die vrijheid staan wij,
in naam van de doden van 1940-45 en daarna,
op vier mei twee minuten letterlijk stil
Archief blogs
Wonderland met blauwe zetels
Businezz: Minister Kamp neemt 1e exemplaar 101% IK in ontvangst
‘Gay Games’: Coming Out op een sportvereniging ligt ook in Utrecht niet voor de hand
'Waarin de vrijheid van ieder van ons, ook die van de ander is' (Toespraak Dodenherdenking 4 mei 2016)
Gepubliceerd in de Volkskrant 25 nov 15: Asiel te belangrijk om aan B&W over te laten
Column Binnenstadskrant Utrecht nov 2015: Gast aan Tafel
Gepubliceerd op Volkskrant online: Basisinkomen is een valse belofte
7 redenen waarom de VVD het 'experiment basisinkomen' in Utrecht afkeurt
Gepubliceerd in Volkskrant: Steden zijn de zwakste schakel in vluchtelingenketen
De drie dilemma's van dit raadslid
Brede aanhang voor liberale keuzes
Ook tegemoetkoming voor chronisch zieken en gehandicapten met middeninkomen
Serieus. Blij.
Schriftelijke Vragen Inspectie Toezicht Kinderopvang
Alle drie!
VVD wil rookpreventie als topprioriteit voor jeugdgezondheidsbeleid
Voor wie de nuance zoekt...
Utrecht (weer) op de kaart!
Meer waarde uit de zorgeuro's
Goede voornemens omzetten in actie
Merkwerk in de zorg neemt toe
Regeerakkoord op 1 A4 – het kan met OGSM